5.10.22

ABŞ-ın dövlət borcu rekord həddə - 31 trilyon dollara çatıb və borc tavanına yaxınlaşıb. ABŞ daha yüksək faiz dərəcələrini də ödəyə biləcək?

ABŞ Maliyyə Nazirliyinin məlumatına görə, yeni maliyyə ilinin əvvəlində dövlət borcu 31.1 trilyon dollar təşkil edib ki, bu da Birləşmiş Ştatların tarixində ən yüksək səviyyədir.

ABŞ faiz dərəcəsi tezliklə 4.5 faiz olacaq

Milli borcun yüksək səviyyəsini nəzərə alaraq, ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin inflyasiya ilə sərt mübarizəsi getdikcə milli büdcə üçün problemə çevrilir. Federal Ehtiyatlar Sistemi (FED) sərt faiz artımı kursundadır. Bir neçə faiz artımından sonra ABŞ-da əsas faiz dərəcəsi hazırda 3.0 - 3.25 faiz diapazonundadır. "CME Group"-un "Fed Watch Tool"-un məlumatına görə, bazar iştirakçılarının 64 faizi hazırda növbəti növbəti meqa artımı gözləyir. Noyabrın əvvəlində 0.75 faiz artım oldu, dekabr ayında daha bir 0.5 faiz addım atılacaq. "Wellenreiter-Invest"-dən bazar eksperti Robert Retfeldin vurğuladığı kimi, bazarlar buna görə də 2022-ci ilin dekabrından 2023-cü ilin sentyabrına qədər ABŞ-ın əsas faiz dərəcəsini 4.5 faiz gözləyir.

ABŞ üçün borc pul almaq bahalaşır

Bununla belə, artan faiz dərəcəsi təkcə şəxsi ev təsərrüfatları və şirkətlər üçün daha yüksək borclanma xərclərinə səbəb olmur, həm də ABŞ dövlət istiqrazları üzrə faiz dərəcələrini bahalaşdırır. ABŞ hökuməti bu faizi istiqraz investorlarına ödəməlidir ki, onlar bu pulu borc verə bilsinlər. 10 illik ABŞ dövlət istiqrazlarının gəlirliliyi hazırda 3.7 faiz civarındadır. Müqayisə üçün: iki il əvvəl bu, 0.7 faiz idi. ABŞ dövlət istiqrazlarını buraxmaqla dövlət xərclərini maliyyələşdirir. Bununla belə, bəzi bazar müşahidəçiləri xərclərin bu qədər sürətlə artacağı təqdirdə ABŞ-da borc probleminin daha da pisləşəcəyindən ehtiyat edirlər.

ABŞ dövlət istiqrazları təhlükəsiz sığınacaq olaraq hələ də tələb olunur

"Commerzbank" iqtisadçısı Bernd Waydenstayner əmin edib ki, daha yüksək faiz dərəcələrini ödəyə bilən hansısa ölkə varsa, bu, ABŞ-dır: "Bu baxımdan ABŞ dövlət büdcəsi üçün heç bir ciddi problem görmürük". ABŞ-ın kapital bazarındakı borclarından qurtulmaqda və özünü maliyyələşdirməkdə heç bir problemi olmamalıdır. ABŞ dövlət istiqrazları hələ də investorlar üçün təhlükəsiz seçim yeridir, xüsusən də belə qeyri-müəyyən vaxtlarda, praktiki olaraq heç bir alternativ yoxdur. ABŞ istiqrazlarının yaxşı ortalama müddəti altı ildir. Buna görə də yüksək faiz dərəcələri büdcəyə birbaşa təsir göstərməyəcək, ancaq tədricən təsir göstərəcək. Lakin büdcədə ağrı hiss olunarsa, bu, başqa yerlərdə qənaət üçün də təzyiqi artıracaq. 

Dövlət borcu borc tavanına yaxınlaşır

Hökumət borcu üçün artan xərcləri ABŞ dövlətinin hazırda üzləşdiyi maliyyə problemlərindən yalnız biridir. Otaqdakı digər fil federal borc tavanıdır. Bu, ABŞ dövlətinin borc götürməsinə icazə verilən limitdir. Hazırda bu, 31.4 trilyon dollar təşkil edir ki, bu da hazırkı 31.1 trilyon dollar olan dövlət borcuna yaxındır. Borc tavanı Konqres tərəfindən qeyri-müntəzəm fasilələrlə müəyyən edilir. 1917-ci ildə tətbiq olunduğundan etibarən, onlarla dəfə artırılıb, əks halda, ABŞ-ın pulu tükənəcəkdi.

İndiyə qədər ödəniş defoltlarının qarşısını almaq həmişə mümkün olub

Keçən ilin sonunda ABŞ borc tavanını yenidən qaldırdı. Vəziyyət ağır idi, çünki - bir daha - ABŞ defolt astanasında idi. Belə olan halda, ABŞ-ın maliyyə naziri Canet Yellen o zaman xəbərdarlıq etmişdi ki, ABŞ iqtisadiyyatı və bütün dünya üzrə maliyyə bazarları “düzəldilməz zərər” riski altındadır. Amerikanın kredit qabiliyyətini təhlükəyə atmaq “məsuliyyətsizlik” olardı. Onun sözləri təsir etdi? Hər halda, ABŞ borc tavanını yenidən qaldırıb. Bu da müəyyən bir ənənəyə uyğundur: Əvvəlcədən böyük fikir ayrılıqlarına baxmayaraq, Respublikaçılar və Demokratlar həmişə limiti artırmağa razı olublar - çox vaxt yalnız çox titrəmə və bir neçə raund danışıqlardan sonra. "Commerzbank" iqtisadçısı Waydenstayner deyir ki, bu sirklə son illərdə daha tez-tez rastlaşılır. 

Aralıq seçkilərdən sonra işlər daha həyəcanlı olacaq

Görünən odur ki, ABŞ-da “borc tavanını yüksəltmək” siyasi oyunu tezliklə yenidən qüvvəyə minəcək və maliyyə bazarlarını yenidən gərgin vəziyyətə salacaq. Axı, dövlət borcu sürətlə həddə yaxınlaşır. Lakin Konqres bu yaxınlarda dekabrın ortalarına qədər xərcləmələrə icazə verməyə razılaşdığından, hələ də müəyyən qədər hazırlıq vaxtı var: “Borc tavanının artırılması ilə bağlı müzakirələr o vaxta qədər başlaya bilməz. Noyabrdakı aralıq seçkilərdən sonra yenidən şiddətli olur", deyə Waydenstayner gözləyir. "Lakin biz güman edirik ki, Respublikaçılar və Demokratlar son nəticədə yenidən razılığa gələcəklər ki, maliyyə bazarları da böyük təlatümlərdən qorunsun".

Tagesschau